چاپ

عصر قم - به گزارش جماران؛ آیت الله جوادی آملی گفت: جامعه باید با فطرت تربیت شود؛ امر به معروف و نهی از منکر، اگر به‌درستی و با روش‌های فطری انجام شود، می‌تواند اثرگذارتر باشد.
آیت الله جوادی آملی در جلسه هفتگی درس اخلاق خود که (چهارشنبه) در مسجد اعظم قم به‌صورت حضوری و با حضور اقشار مختلف مردم برگزار شد، به شرح حکمت 157 و 158 نهج‌البلاغه پرداخت:
حضرت امیرالمومنین در خطبه 157 نهج البلاغه می فرماید: «قَدْ بُصِّرْتُمْ إِنْ أَبْصَرْتُمْ، وَ قَدْ هُدِیتُمْ إِنِ اهْتَدَیْتُمْ، وَ أُسْمِعْتُمْ إِنِ اسْتَمَعْتُم»؛ ما مواضع و مسیر را شرح داده‌ایم آنچه را باید ببینید، دیدید، آنچه را باید می شنیدید، شنیدید، اما پذیرش آن و درک آن به اراده فرد بستگی دارد؛ در خطبه 20 نهج‌البلاغه نیز مشابه این مباحث آمده است؛ به این معنا که پیام‌های الهی و هدایت‌ها به اندازه کافی گفته شده و حالا این به فرد بستگی دارد که آیا گوش شنوا دارد تا بشنود و درک کند.
در واقع، اگر مردم واقعاً به پیام‌ها توجه کنند و ببینند، به درک و هدایت خواهند رسید.
در حکمت 158 حضرت می فرماید: «عَاتِبْ أَخَاکَ بِالْإِحْسَانِ إِلَیْهِ، وَ ارْدُدْ شَرَّهُ بِالْإِنْعَامِ عَلَیْهِ» بیان نورانی حضرت این است اگر کسی به شما بد گفت، شما فورا به او بد گفتید، این کار بدن است، کار طبیعت است، اما اگر شما با نیکی جلوی بدی را بگیرید، این کار فطرت است.
وقتی کسی بدی کرد، باید با احسان و بزرگواری و ادب با او برخورد کرد و به‌جای پاسخ دادن به بدی‌ها با بدی، باید از راه نیکی و ادب جلوی بدی‌ها را گرفت. اگر نسبت به شما بدرفتاری شد، با کرم و احسان پاسخ دهید، چراکه این کار بر اساس فطرت انسان است و تأثیرات بسیار بیشتری نسبت به برخوردهای طبیعی و سخت‌گیرانه دارد.
باید جامعه را از راه فطرت تربیت کرد. جامعه باید با فطرت کامل بشود، نه با طبیعت، نه با بگیر و ببند، نه با بی‌اخلاقی، بلکه با گذشت و بزرگواری و عظمت و جلال و شکوه و احسان. امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام می‌فرماید: اولین کار در مقابل بدی دیگران این است که با ادب و احسان و بزرگواری و کرامت و دوستی، جلوی بدی را بگیرید.
اولین راه‌حل برای اصلاح، برخورد فطری است. تنها زمانی که این روش‌ها بی‌اثر واقع شدند، باید از تدابیر دیگر مانند اقدامات سخت‌گیرانه استفاده کرد. جامعه باید با فطرت تربیت شود؛ امر به معروف و نهی از منکر، اگر به‌درستی و با روش‌های فطری انجام شود، می‌تواند اثرگذارتر باشد.
این بیان نورانی حضرت است که فرمود: اگر خواستید جلوی بدی را بگیرید، امر به معروف کنید، نهی از منکر کنید، این‌ها راه دارد و آن راه این است که از راه نیکی جلوی بدی را بگیرید. اگر جامعه بخواهد به اصلاح برسد، باید از روش‌های فطری استفاده کند و نه از طبیعت.
در قرآن و نهج‌البلاغه، دستوراتی برای اصلاح جامعه بر اساس فطرت انسان‌ها وجود دارد که باید در رفتارهای اجتماعی و اخلاقی پیاده‌سازی شود.
آیت‌الله جوادی آملی در بخش دیگری از این جلسه بر لزوم خودشناسی و توجه به فطرت در عبادات و ارتباط با خدا تأکید کرده و افزودند: انسان باید در نماز و عبادات خود با خداوند ارتباطی خصوصی برقرار کند تا به رشد معنوی دست یابد.
وی به اهمیت سیر و سلوک در مسیر فطرت انسانی و تأثیر ماه‌های مبارک در این سیر اشاره کرد و بیان داشت: همه‌ی انسان‌ها موظفند که سال و ماه‌هایی خاص را داشته باشند و در این ماه‌ها با تقویت عبادات خود به سوی خداوند حرکت کنند. ماه شعبان فرصتی برای نزدیک شدن به خداوند و تقویت ارتباط معنوی با حضرت پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) است، از ماه شعبان باید بهره‌برداری کرد تا به رمضان رسیده و در این مسیر، با درک حقیقت عبادت و تقویت ارتباط با خدا، به مقام والاتری در سیر معنوی برسیم.