چاپ

عصر قم - باشگاه خبرنگاران جوان؛ زهره شعبانی -قم با اتکا به شبکه‌ای گسترده از خطوط ریلی، به یکی از قطب‌های راهبردی حمل‌ونقل کشور تبدیل شده است. شهری که ریل‌های آهنینش از چهار جهت اصلی کشور، خطوط حمل‌ونقل را به هم متصل می‌کند و ایستگاه مرکزی‌اش، به‌واسطه تردد روزانه بیش از هشت هزار مسافر، جایگاه سوم پرترددترین ایستگاه‌های ریلی کشور را از آن خود کرده است.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
آمارهای رسمی اداره‌کل راه‌آهن قم ، گویای رشد معنادار حمل‌ونقل ریلی در استان است. بر اساس گزارش عملکرد سال 1403، مجموعاً 3,255,566 نفر از طریق ایستگاه راه‌آهن قم جابه‌جا شده‌اند که نسبت به سال قبل، رشدی 6 درصدی را نشان می‌دهد. از این میان، 1,639,742 نفر مسافر خروجی و 1,613,824 نفر مسافر ورودی ثبت شده است؛ آماری که در کنار تردد بیش از 52 هزار نفر از اتباع خارجی، از اعتماد روزافزون به راه‌آهن قم حکایت دارد. قم، قلب تپنده ریل در مرکز ایران راه‌آهن قم متشکل از 18 ایستگاه و بیش از 540 کیلومتر خط اصلی و 63 کیلومتر خطوط فرعی است؛ شبکه‌ای گسترده که در نقطه‌ای راهبردی از جغرافیای کشور جای گرفته و حلقه اتصال مسیرهای اصفهان، اراک و تهران – هم در محور قدیم و هم جدید – به شمار می‌رود. عبور خط آهن از داخل شهر و نزدیکی ایستگاه مرکزی به حرم حضرت معصومه (س)، موقعیتی استثنایی برای توسعه خدمات شهری و جذب سرمایه‌گذاری‌های زیربنایی در دل شهر ایجاد کرده است. در حال حاضر، روزانه 48 رام قطار مسافری و 900 رام قطار باری از ایستگاه‌های این استان عبور می‌کنند و ماهانه بیش از 32 هزار واگن باری در این مسیر جابه‌جا می‌شود. این آمارها به خوبی نشان می‌دهد که قم نه‌فقط به‌عنوان مقصد زیارتی، بلکه به‌عنوان نقطه‌ای حیاتی در کریدور شمال به جنوب و شرق به غرب کشور ایفای نقش می‌کند؛ مسیری که بار و مسافر، از بنادر جنوبی تا مرزهای شمالی و از غرب تا شرق کشور، از دل آن عبور می‌کنند. نقش راه‌آهن در کاهش ترافیک جاده‌ای، آلودگی هوا، صرفه‌جویی در مصرف سوخت و ایمنی سفر، بر هیچ‌کس پوشیده نیست. اما فراتر از این، راه‌آهن قم می‌تواند به اهرمی برای توسعه پایدار شهری و زیربنایی بدل شود. نزدیکی ایستگاه مرکزی به مراکز زیارتی و بازار سنتی قم، پتانسیلی بی‌نظیر برای رشد گردشگری ریلی و رونق اقتصادی شهر فراهم کرده است. با اندکی تدبیر در زمینه سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، این منطقه می‌تواند به محور خدماتی، بازرگانی و گردشگری استان تبدیل شود. با این حال، برای تحقق این افق روشن، باید چالش‌های زیرساختی جدی‌تر مورد توجه قرار گیرد. یکی از مهم‌ترین این چالش‌ها، وضعیت نابه‌سامان برخی ایستگاه‌های حومه‌ای نظیر ایستگاه محمدیه است. نبود مسیر دسترسی مناسب، ضعف در خدمات حمل‌ونقل عمومی، و کمبود امکانات رفاهی، باعث شده تا بخشی از ظرفیت بالقوه حمل‌ونقل ریلی در این منطقه مغفول بماند. زنجیره‌ای ناتمام در سفر ریلی امروزه حمل‌ونقل ریلی تنها به واگن و ریل محدود نمی‌شود؛ آنچه تجربه سفر را رقم می‌زند، زنجیره حمل‌ونقل ترکیبی و پیوسته است. مسافری که با قطار وارد قم می‌شود، انتظار دارد از ایستگاه تا مقصد نهایی‌اش در شهر، حمل‌ونقلی آسان، ایمن و منظم را تجربه کند. اینجاست که نقش نهادهایی مانند شهرداری، شرکت‌های حمل‌ونقل عمومی و حتی سرمایه‌گذاران بخش خصوصی برجسته می‌شود. توسعه خطوط تاکسیرانی و اتوبوس‌رانی در ایستگاه‌های اطراف، نصب سامانه‌های هوشمند اطلاع‌رسانی، ساخت مسیرهای پیاده‌روی مناسب، احداث مراکز رفاهی و خدماتی، و استفاده از فناوری‌های نوین در حوزه حمل‌ونقل، تنها بخشی از اقداماتی است که می‌تواند جایگاه قم را از یک ایستگاه پرتردد به الگویی ملی برای حمل‌ونقل ترکیبی تبدیل کند. مجید ارجونی، مدیرکل راه‌آهن قم، در گزارش سالانه خود تأکید کرده است که ارتقاء کیفیت سفر، تکریم مسافران و توسعه خدمات، از اولویت‌های سال 1404 خواهد بود. این رویکرد اگر با حمایت مدیریت شهری، تخصیص بودجه مناسب و هم‌افزایی میان دستگاه‌های اجرایی همراه شود، می‌تواند نقطه عطفی در توسعه ریلی استان قم باشد. قم امروز در مسیر توسعه‌ای قرار دارد که ریل، قلب تپنده آن است. رشد چشمگیر آماری، جایگاه استراتژیک، ظرفیت‌های زیارتی و اقتصادی، و اتصال به شبکه ملی ریلی، همگی دست به دست هم داده‌اند تا این شهر، نه فقط سومین ایستگاه پرتردد کشور، بلکه یک مدل موفق از توسعه حمل‌ونقل ریلی در تراز ملی باشد. اما این فرصت، بدون توجه به چالش‌ها و نارسایی‌های محلی، می‌تواند به تهدیدی برایکیفیت خدمات و رضایتمندی مسافر تبدیل شود. اکنون زمان آن رسیده است که سیاست‌گذاران، مدیران شهری و متولیان راه‌آهن، با نگاهی هم‌افزا و بلندمدت، ریل‌های توسعه قم را در مسیری هموار، پایدار و آینده‌محور هدایت کنند.