بزرگنمايي:

عصر قم - مهر/ کتاب «تاریخ فشرده هند» نوشته جان زوبْرْژیتسکی به‌تازگی با ترجمه حسن افشار توسط نشر مرکز منتشر و راهی بازار نشر شده است. این‌کتاب در کنار آثار دیگری چون « تاریخ فشرده آلمان »، « تاریخ فشرده اتحاد شوروی »، « تاریخ فشرده انگلستان »، « تاریخ فشرده چین »، « تاریخ فشرده اروپا » و « تاریخ فشرده فرانسه » قرار می‌گیرد که این‌ناشر چاپ کرده است.
جان زوبْرْژیتسکی نویسنده این‌کتاب، استرالیایی است و تاریخ هند را بیش از 40 سال کندوکاو کرده است. او برای مدتی به‌عنوان دیپلمات و خبرنگار خارجی در هند فعالیت و تدریس، و در این‌مدت هم تحقیقات زیادی درباره جامعه، فرهنگ و سیاست این‌کشور کرد. این‌مولف مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشته تاریخ آسیای جنوبی و زبان هندی از دانشگاه ملی استرالیا گرفته و دوره دکترای تاریخ هند را هم در دانشگاه نیو ساوت ولز پشت سر گذاشته است.
مولف در کتاب پیش‌رو تاریخ و افسانه‌های خدایان و پادشاهان را در بازه زمانی 5 هزار سال تدوین و خلاصه کرده است. این‌میان تاریخ استعمار هند و شخصیت‌های این‌تاریخ هم در قالب داستانی مطرح شده است. بودا، اسکندر، گاندی، چاندراگوپتا (ژولیوس سزار هند)، نظام سقّا (شاه یک‌روزه)، رضیّه نخستین زن مسلمانی که در شبه‌قاره به فرمانروایی رسید، ازجمله شخصیت‌هایی هستند که داستان این‌کتاب را می‌سازند. جان زوبْرْژیتسکی در داستان کتابش، از روزگار کنونی هند، سینمای بالیوود، تنش‌های مذهبی،‌ تجزیه، بازار و تجارت، حلبی‌آبادها و ... هم نوشته است.
زوبْرْژیتسکی می‌گوید به‌خلاف تاریخ چین که می‌توان آن را به‌طور دقیق به دوره‌های حاکمیت دودمان‌هایی چون یو آن و مینگ و چینگ تقسمیش کرد، هند گذشته‌ای آشفته دارد و کانون‌های قدرتش نابرابر و ناهمساز هستند. سه امپراتوری بزرگ مائورا، گوپتا و مغولی/گورکانی هند حتی در اوج گسترش قلمروشان، همه شبه‌قاره را در تصرف نداشتند. تنها پس از شکست مراتاها در سال 1818 بود که انگلستان توانست چنین‌ادعایی کند. البته حتی در آن‌زمان هم امیرنشین‌ها که دوپنجم خاک و یک‌سوم جمعیت هند را در بر می‌گرفتند، تا حدی استقلال خود را حفظ کردند.
شبه‌قاره امروز بین 5 کشور تقسیم شده که بزرگ‌ترین‌شان هندوستان است. مرزهای جغرافیایی شبه‌قاره، هرچند سهمگین همیشه منفذهایی داشته‌اند که به فرهنگ‌های نو، شیوه‌های کشاورزی، زبان‌ها، دین‌ها، و چه بسا روش‌های رزم‌آرایی جازه ورود و استقرار داده است.
مطالب کتاب «تاریخ فشرده هند» در 10 فصل گردآوری و تدوین شده‌اند که از این‌قرارند: «تمدن‌های نابودشده»، «انقلابی‌های مذهبی»، «دوران کلاسیک»، «ورود اسلام»، «گورکانیان، مغولان کبیر»، «بازرگانان و مزدوران»،‌ «جرقه در بشکه باروت»، «راه دراز آزادی»، «تاسیس دولت ملی» و «هند نوین؟».
در قسمتی از این‌کتاب می‌خوانیم:
هرچند اکبر را مظهر شکیبایی و میانه‌روی نامیده‌اند، نخستین سال‌های حکومت او خصوصا خونبار بود، حتی در مقیاس جنوب آسیا. هنوز چندماه از تاج‌گذاری او نگذشته بود که دهلی مورد حمله هیموی هندو قرار گرفت، تاجر شوره‌ای که تا فرماندهی ارتش سوری بالا رفته بود. نیروهای پرشمارتر اکبر در پانی‌پَت با لشکر هیمو درافتادند. شاعری از اواخر سده شانزدهم به نام پادماساگارا در توصیف شاه جوان نوشت «همچون ستاره سهیل که به‌سوی اقیانوس روانه می‌شود بر لشکر سور فرود آمد. شگفتا که موجب شد آن‌جنگاورها تنها با شنیدن یک هجا از نامش نابود شوند؛ و آنگاه به سربازانش جاودانگی بخشید که چون اقیانوسی آکنده از طعم پیروزی بود.» اگرچه ترس عامل مهمی بود، بخت نیز جای خود را داشت. نیروهای گورگانی هنگامی رهایی یافتند که تیری به چشم هیمو اصابت کرد و سپاهش را هراسان فراری داد. هیمو را گرفتند و به نزد اکبر بردند؛ و بَیرام به فرمانروای جوان اجازه داد سر از تن او جدا کند. حال اکبر «غازی» بود جهادگر.
این‌کتاب با 288 صفحه مصور، شمارگان هزار نسخه و قیمت 380 هزار تومان منتشر شده است.