بزرگنمايي:

عصر قم - به گزارش خبرنگار فرهنگ دفاع‌پرس، در 17 دی 1356، شاه فرمان حمله جدید به امام خمینی (ره) را صادر کرد. به دستور شخص شاه، مقاله‌ای با عنوان «ایران و استعمار سرخ و سیاه» با امضای مستعار «احمد رشیدی مطلق» تهیه شد. داریوش همایون، وزیر اطلاعات و جهانگردی نیز مأموریت یافت تا این مقاله را در یکی از روزنامه‌های کشور به چاپ برساند.
پس از خودداری روزنامه کیهان از چاپ مقاله اهانت آمیز، روزنامه اطلاعات که به ساواک و دربار نزدیک‌تر بود در روز شنبه 17 دی 56، مقاله را چاپ کرد. در این مقاله، سخنان توهین‌آمیزی که شاه چندین‌بار علیه مخالفان، روحانیت و حضرت امام بیان کرده بود، باز تکرار شد. نویسنده مقاله با هم دست توصیف کردن روحانیت و حزب توده به عنوان عوامل استعمار سرخ و سیاه، به شخص امام خمینی (ره) توهین کرد.
غروب روز شنبه 17 دی 1356، نسخه‌های روزنامه اطلاعات در شهر قم پخش شد. مانند گذشته و براساس سیاست‌های رژیم، روزنامه‌ها عنوان‌های اصلی خود را به کار‌های خردمندانه شاه اختصاص دادند، ولی طلاب هوشیار و آگاهی که مطالب روزنامه‌ها را برای یافتن خبر‌های تازه‌تر، پی‌گیری می‌کردند، در صفحه هفتم این روزنامه به مقاله جدیدی برخوردند: «ایران و استعمار سرخ و سیاه»
همه چیز از این جا آغاز شد. مقاله‌ای که موجی از نفرت را در میان روحانیون، مردم و دانش‌آموزان برانگیخت و شهر قم را به فریاد و اعتراض فراخواند و نام و یاد امام را در ذهن‌ها زنده کرد. مقاله‌ای که مانند آتش به دامن رژیم شاه افتاد و آن را برای همیشه در این کشور رسوا کرد. فردای آن روز، طلاب قم درس‌های خود را تعطیل و در تظاهراتی به سوی بیت مراجع قم حرکت کردند. این تظاهرات در حمایت از امام خمینی (ره) و مخالفت با رژیم و اعتراض به چاپ آن مقاله تا روز نوزدهم دی ادامه یافت. شهر قم سال‌ها بود که در اختناق آن زمان، چنین حرکت هم آهنگ، وسیعی از سوی چندین هزار طلبه و هزاران نفر از مردم قم در مخالفت علنی با شاه و تأیید امام خمینی (ره) به خود ندیده بود.
رژیم با سیاست غلطش، مردم را علیه خود بسیج کرد؛ یعنی برخلاف آن هدفی که در تهیه مقاله جست‌وجو می‌کرد، آگاهی، روشن‌بینی و فرصت شناسی حوزه علمیه قم، سبب شدت یافتن اعتراض مردم نسبت به رژیم شد. در ساعت‌های پایانی آن شب 23:30 در خانه آیت‌الله حسین نوری، جلسه مشورتی تشکیل دادند و با بررسی ماهیت و اهداف مقاله، برای چگونگی مقابله با آن به گفتگو و کنکاش پرداختند. 
این جلسه مشورتی با تصویب تعطیلی هم زمان درس‌های حوزه علمیه قم و اعلام اعتراض شدید استادان و مدرسان نسبت به اهانت به امام خمینی (ره) و روحانیت، موج جدیدی از مخالفت و مقابله با رژیم را ایجاد کرد. بدین ترتیب، قرار شد روز 18 دی، درس‌های حوزه به عنوان اعتراض به انتشار مقاله و ایجاد موج جدید مبارزه تعطیل شود و روز بعد، در 19 دی استادان و مدرسان در آغاز دروس خود، اعتراض رسمی‌شان را به رژیم ابراز کنند.
از آنجا که بازاریان قم کاملاً در جریان اعتراض‌های روز 18 دی قرار نگرفته بودند و به دلیل ناهماهنگی، مغازه‌ها را تعطیل نکرده و از همراهی با تظاهرات طلاب و مردم بازمانده بودند، تصمیم گرفتند برای ابراز هم دردی با حوزه علمیه قم و وفاداری به آرمان‌های انقلابی امام (ره) و اعلام بیزاری از مقاله اهانت‌آمیز 17 دی روزنامه اطلاعات، بازار را در روز 19 دی تعطیل کنند. برای همگانی شدن و تأثیر ژرف‌تر این حرکت سیاسی و اعتراض آمیز، گروهی از فعالان بازار با بزرگان حوزه تماس گرفتند تا آنان فردا با بازاریان همراهی کنند. 
آن روز صبح، بازاریان و عده‌ای از طلبه‌ها به صورت دسته جمعی به سوی مسجد اعظم حرکت کردند. مردم و طلاب دیگر نیز در میان راه به جمعیت پیوستند. اندک اندک تعداد تظاهرکنندگان به هزار نفر رسید. جمعیت اجتماع کننده در حیاط مسجد اعظم به سردادن شعار‌های اعتراض‌آمیز علیه رژیم پرداختند بدین ترتیب، راهپیمایان در ادامه حرکت روز پیش، به سوی بیت مراجع و علما حرکت کردند. 
اگر در 18 دی بخشی از مردم و طلاب قم به فریاد برخاستند، در 19 دی، همه شهر قم قیام کرد. مردم خشمگین و وفادار به اسلام و آرمان‌های انقلابی امام خمینی (ره) پس از تعطیل شدن درس حوزه علیمه خانه مراجع و علما رفتند. 
از ساعت 30/14 دقیقه بعد از ظهر روز 19 دی، مردم در میدان آستانه و اطراف مدرسه خان گرد آمدند. این بار، به دو دلیل، تظاهرات با شکوه‌تر از پیش برگزار شد: یکی، به دلیل شرکت مردم و دانشجویان تهران و دیگر، به دلیل فروکش کردن ترس و وحشت مردم. نیرو‌های پلیسی و امنیتی که از پیش در این منطقه و در پشت بام کلانتری یک، خود را آماده کرده بودند، در چهار راه بیمارستان به قشر‌های گوناگون مردم از جمله طلاب، کارگران، بازاریان، دانشجویان، دانش آموزان و کارمندان و معلمان، حمله کردند و با مردم اعتراض کننده درگیر شدند. مأموران رژیم ابتدا شیشه‌های بانک صادرات را شکستند و به تیراندازی هوایی پرداختند. مردم برای در امان ماندن از گلوله و چماق و باتوم، به کوچه‌های خیابان صفاییه و حجتیه فرار کردند، ولی اندکی بعد، خود را با سنگ و آجر و... مجهز کردند و به مقابله با نیرو‌های مسلح رژیم پرداختند.
خیابان‌ها و کوچه‌های این منطقه صحنه درگیری و برخورد‌های خشونت آمیز شد و عده‌ای از مردم و طلاب، به وسیله دژخیمان حکومت به شهادت رسیدند. طلاب و مردمی که به مدرسه حجتیه پناه برده بودند، مورد هجوم نیرو‌های مسلح قرار گرفتند و برخی شهید و برخی دیگر مجروح شدند. اطراف حرم مطهر نیز صحنه درگیری و کشتار مردم بود. سربازان و کماندو‌های رژیم، با گلوله‌های اشک‌آور به مدرسه خان حمله کردند تا طلاب پناه برده به حجره‌های این مدرسه را دستگیر کنند. شعار «مرگ برشاه» در این مکان برای اولین بار سرداده شد. نیرو‌های مسلح رژیم، تا ساعت‌های پایانی شب، تظاهرات مردم و روحانیت را سرکوب و عده زیادی را مجروح کردند؛ و چند تن از آنان را به شهادت رساندند. درگیری و خشونت تا ساعت 22 شب ادامه یافت. 
منبع: آذرخش انقلاب/ جواد ملایی پورقرجه داغی
انتهای پیام/ 161