عصر قم - ایسنا /«قصیده اتوبیوگرافیکال امین؛ اعترافات و شطحیات مدرن» نوشته سیدحسن امین در 233 صفحه با شمارگان 300 نسخه و قیمت 300 هزار تومان در نشر دایره‌المعارف ایران‌شناسی منتشر شده است.
در بخشی از مقدمه نویسنده آمده است: کتاب حاضر در اصل، شعری بی‌عنوان و بی‌مخاطب بود که بعد برای چاپ ناچار بدان عنوانی غریب «اتوبیوگرافیکال: اعترافات و شطحیات مدرن» داده شد و هم برای آن که به دست مخاطبانی خاص برسد، توضیحات منثوری در قالب مقدمه و پانوشت (شاید بی‌دلیل در مقام توجیه، استدلال و استناد!» به آن افزوده شد.
همان‌گونه که در دیباچه «دیوان امین» و نیز در مقدمه مجلد اول «شاهنامه امین: دانشنامه منظوم ایران» نوشته‌ام، شعر از شعور و شاعری از اندیشیدن، جدا نیست، بلکه شعر، تصویر بیرونی و تبلور کلامی تأملات و تفکرات درونی انسان و ترسیم شناخت شاعرانه / عارفانه از عوالم هستی، با شگردهای زبانی و کلامی است. بنابراین، یک عارف بزرگ یا یک متفکر بزرگ اگر شعری بگوید، شعرش مخصوص هم‌اندیشان خودش یا خواص است و برای دگراندیشان یا اغیار و عوام جاذبه‌ای ندارد. هر چند در سطح عامیان نیز، با رعایت اصل نسبیت، شاعری از تفکر و اندیشه‌وری از شعر و شعور منفک نیست. شعر آید از شعور آخر، نه از لایشعری!
خداوند این خامه و سراینده این چکامه، به‌عنوان یک متفکر و متفلسف که هم حکمت رسمی و عرفان نظری را بدرسه خوانده است و هم حکمت ذوقی و حالات عرفانی را بنفسه تجربه کرده است، از شعر برای انتقال فکر و توزیع معرفت بهره می‌برد و با جسارت می‌گوید که نسبت فلسفه و شعر قول قدما، «عموم و خصوص من‌وجه» است. ان من الشعر لحکمه وان من البیان لسحرا. نه همه متفکران و فیلسوفان شاعرند و نه همه شاعران و سخنوران، متفکر و فیلسوف. در عین حال، بسیاری از فلاسفه و حکماء، جامع جنبتین و حائز منقبتین بوده‌اند.
این بنده نویسنده در مقام یک انسان ایرانی که پنجاه سال در شرق غرب با فلسفه، حقوق، عرفان، ادیان، انسانیات و اجتماعیات سر و کار داشته است، با داشتن دغدغه‌های فلسفی، معرفتی، اجتماعی و سیاسی، بسیاری از اندیشه‌های فلسفی عرفانی و سیاسی‌ام را به نحوی که برای «خودم» طبیعی یعنی غیرمصنوعی و غیرتصنعی است، در قالب شعر بازتاب می‌دهم، می‌گویم و می‌نویسم شعر من با فلسفه و عرفان مرزهای مشترک دارد ولی صد البته، شعر فلسفه نیست. فلسفه هم شعر نیست.

همچنین کتاب «ایران و ایرانیان در کتاب مقدس» نوشته بهنام دارابی با مقدمه سیدحسن امین در 208 صفحه با شمارگان 500 نسخه و قیمت 300 هزار تومان در نشر یادشده عرضه شده است.
در مقدمه حسن امین بر این کتاب می‌خوانیم: این پژوهش به ایران و ایرانیان در کتاب مقدس پرداخته است؛ اما متقابلاً آشنایی ایرانیان با کتاب مقدس که بیشتر به آن تورات و انجیل می‌گفته‌اند بسیار قدیمی است و همواره مورد توجه آنان بوده است. بازتاب تورات و انجیل و احادیث مرتبط با آن‌ها به‌ویژه قصص الانبیا و اسرائیلیات در ادبیات فارسی و داستانی، دراز است و غور در آن مستلزم تحقیقاتی دامنه‌دار و عمیق از جنس پژوهش حاضر است. به طور عام این بازتاب را می‌توان از مقسم‌های مختلف به چند بخش تقسیم کرد: اول، تقسیم آثار به دست ایرانیان به زبان فارسی یا عربی یا زبان‌های دیگر دوم، تقسیم آثار به دست ایرانیان مسلمان یا اهل کتاب (کلیمی و مسیحی) و سوم، تقسیم آثار به نثر و نظم.
استقرای تام و تمام در هر یک از این مقوله‌ها، بیرون از مجال این مقال و مقدمه محدود است. همین قدر می‌توان گفت که متون کلاسیک قصص‌الانبیا به فارسی و عربی، همه ریشه در تورات و اناجیل دارند و البته اناجیل محدود به اناجیل اربعه نیست، بلکه تکیه مسلمانان گاهی بیشتر به اناجیل متروک از قبیل «انجیل برنابا» است که در آن به ظهور «فارقلیطا» که گفته‌اند پیامبر اسلام (ص) است، تصریح شده.
از طرف دیگر، داستان‌هایی مانند یوسف و زلیخا، یا سلیمان و بلقیس ملکه سبا، یا موسی و شبان، یا خضر و موسی در ادبیات فارسی مخصوصاً به نظم، زمینه را برای «اختیارات شاعرانه» و تصرف در اصل و فرع داستان‌ها و تأویل وقایع به نحو مطلوبی فراهم کرده است و شاعران پارسی‌گوی در این زمینه هر چه خواسته‌اند، به خیال‌پردازی و تصویرپردازی دامن زده‌اند و شاهکارها آفریده‌اند.
جالب‌تر از همه آنکه ایرانیان اهل کتاب مخصوصاً کلیمیان ایرانی در طول تاریخ بخش‌هایی از کتاب مقدس خود را به فارسی به نظم و نثر ترجمه کرده‌اند که بخش منظوم آنها کمتر در دسترس بوده است، جز اینکه دکتر «آمنون نتصر» در سال 1352 گزیده‌ای از اشعار فارسی کلیمیان برابر تورات را در کتابی به نام «منتخب اشعار فارسی از آثار یهودیان ایران» منتشر کرد که از آن جمله «موسی‌نامه» است که در چندهزار بیت با محوریت چهار سفر خروج، لاویان، اعداد و تثنیه اثر شاعری کلیمی با تخلص «شاهین شیرازی» در قرن هشتم هجری، درخشش خاص دارد.
انجیل هم در متون نظم و نثر فارسی بازتابی بیشتر از تورات دارد؛ اما بهترین شعری که در فارسی از بازتاب انجیل در دست داریم همان «قصیده ترسائیه» خاقانی شروانی است که به دلیل مسیحی بودن مادرش، کمتر کسی چون او از باورها، مناسک و اصطلاحات ویژه مسیحیان شناخت داشته است.
در شعر معاصر هم احمد شاملو در «مرد مصلوب» با تلمیح و بلکه تصریح به داستان «یهودا اسخریوطی» اشاره می‌کند که او محل اقامت عیسی مسیح (ع) را به یهودیان مسیحیت‌ستیز و سربازان سزار داد و موجب به صلیب کشیده شدن حضرت عیسی شد. نکته مهم این که بنا بر این روایت، یهودا از کرده خود پشیمان می‌شود و عذاب وجدان او را وامی‌دارد که خودکشی کند آن هم با به صلیب کشیدن خویش. شاملو از زبان عیسی و در مقام داوری یهودا می‌گوید:
«... روشنایی کوچک من،
از فروغ آن مرد اسخریوطی است
که دمی پیش، به سقوط در فضای سیاه بی انتهای ملعنت گردن نهاد.»