بزرگنمايي:
عصر قم - رهبر انقلاب تفسیر «تسنیم» را افتخار شیعه دانستند اما کمتر از دو هفته بعد، آیت‌الله جوادی آملی با حملات دو جریان رادیکال مواجه شد.
گروهی پس از آنکه ایشان در مراسم رونمایی از تفسیر 80 جلدی تسنیم، رهبر انقلاب را ادامه‌دهنده راه امام خمینی دانسته و حفظ نظام امامت را وظیفه برشمردند به ایشان حمله برده و حتی زحمت 40 ساله‌شان را نیز این‌گونه زیر سوال بردند که چرا به اندازه 80 جلد کتاب کاغذ مصرف کرده‌اید.
گروه رادیکال مقابل نیز در مقابل دفتر ایشان تجمع کردند که چرا علما برای دفاع از حجاب سکوت کرده‌اند حال آنکه ایشان علاوه بر اینکه بیانات صریحی در دفاع از حجاب دارند حتماً به لحاظ سابقه علمی که اکنون به تفسیر 80 جلدی قرآن نیز مزیّن شده است از مدعیانی که احتمالاً در کارتابل شلوغ تجمعشان وقتی برای مشاهده مواضع انقلابی آیت‌الله جوادی پیدا نکرده‌اند بسیار پیشگام‌ترند. مسئله دیگری که تجمع معترضان به آیت‌الله جوادی‌آملی را مشکوک می‌کند این است که اتمام حجت‌کنندگان با ایشان برای طرح مطالبه‌ای مشابه به سایر علما معترض نشده‌اند. این مواجهه گزینشی بیش از آنکه نمایانگر دغدغه دینی تجمع‌کنندگان باشد، شائبه پشت پرده‌های سیاسی برای تقابل با آیت‌الله جوادی‌آملی را پررنگ می‌کند.
براندازان و بنی‌اسرائیلی‌ها هم‌گام شدند
همزمان با توهین‌های برخی براندازهای توییتری که صفت بلاهت خود را به مراسم رونمایی از تفسیر 80 جلدی علامه جوادی‌آملی نسبت می‌دهند برخی از روحانیونی که توسط رسانه‌های طیف رادیکال اصلاح‌طلبان ضریب داده می‌شوند نیز به ایشان تاختند. از جمله آن‌ها می‌توان به سلیمانی‌اردستانی و سیداصغر ناظم‌زاده‌قمی اشاره کرد که مواضع آیت‌الله جوادی در دفاع از جایگاه ولایت فقیه را بهانه‌ای برای حمله به ایشان ساختند. ناظم‌زاده قمی، مسئول دفتر آیت‌الله منتظری، قائم‌مقام معزول رهبری به جای اشاره به اهمیت تفسیر 80 جلدی تسنیم یک بهانه بنی‌اسرائیلی گرفته است که چرا در شرایط فشار اقتصادی به جای چاپ کتاب 80 جلدی بر تلخیص و انتشار نسخه الکترونیک آن اکتفا نکرده است حال آنکه اولاً چاپ کتاب با انتشار نسخه الکترونیک آن منافاتی ندارد و ثانیاً قرار نیست این تفسیر 80 جلدی در نسخه انبوه چاپ شود که کسی بخواهد در مورد حجم کاغذ آن اظهار نگرانی کند.
ناظمی در ادامه انتقاد کودکانه‌اش را این‌گونه تکمیل کرده است: «اهل پژوهش و تحقیق قادر به خرید آن نیستند و اگر هم باشند مکان نگهداری آن را ندارند.» حال آنکه کتاب 80 جلدی لزوماً در کتاب خانه‌های شخصی نگهداری نمی‌شود و نگهداری آن معمولاً به کتابخانه‌های مرجع و یا تخصصی سپرده می‌شود تا محققان بتوانند از آن بهره ببرند. همچنین اثری که 40 سال مطالعه دینی و تفکر پشت آن است همچون هر کتاب مرجع دیگری شایسته چاپ است و اگر ناظم‌زاده‌قمی با ورود تکنولوژی مخالف چاپ کتاب است باید ابتدا جلوی چاپ بیشتر کتاب‌های خود را گرفته و به توصیه خودش به فایل الکترونیک اکتفا کند. مسئول دفتر سابق علی‌اصغر منتظری همچنین در این متن به صحبت‌های آیت‌الله جوادی در مراسم رونمایی تفسیر تسنیم که در آن به جایگاه ولایت‌فقیه اشاره فرموده بودند، تاخته و این‌گونه انتقاد کرده که چرا ایشان انتقادات و مشکلات مردم را مورد اشاره قرار نداده است؛ حال آنکه ایشان در فرصت‌هایی مجزا به تکرار از مشکلات معیشتی مردم نیز صحبت کرده‌اند.
مقام بندگی خدا را هم شما باید بدهید؟
سلیمانی‌اردستانی، عضو مجمع مدرسین حوزه علمیه قم نیز طی نامه‌ای به آیت‌الله جوادی‌عاملی با لحنی کنایه‌آمیز شمشیر انتقاد را به روی ایشان گشوده و بعد از آنکه از به کار بردن عنوان آیت‌الله برای ایشان اجتناب می‌ورزد، می‌گوید: «بهترین عنوان برای شما همان نام زیبای «عبدالله» است که امیدوارم صادق باشد.» اردستانی در ادامه با اشاره به تمجید رهبر انقلاب از آیت‌الله جوادی‌آملی و همچنین صحبت‌های ایشان در دفاع از جایگاه امامت ولی فقیه این مواجهه را ترسناک خوانده و گفته است ممکن است به نام زیبای عبدالله هم خدشه وارد کند.
اردستانی که خود را در جایگاهی می‌بیند که صفت بنده خدا را نیز از آیت‌الله جوادی سلب کند در ادامه در حالی به ایشان انتقاداتی وارد می‌کند که در پایان یادداشتش بابت انتقاد وارد کردن به آیت‌الله منتظری توسط آیت‌الله جوادی معترض شده و صحبت‌های ایشان را زمینه‌ساز حصر آیت‌الله منتظری توصیف می‌کند. فارغ از بررسی این موضوع که سابقه سیاسی آیت‌الله منتظری در تقابل با کشور و هزینه‌هایی که برای ملت تراشیده تا چه حد در لزوم حصر او مؤثر بوده است.
نکته جالب توجه در مورد یادداشت اردستانی این است که او همزمان با اینکه خود به دیگران انتقاد وارد می‌کند، چنین حقی را برای آن‌ها قائل نیست. رویکردی که احتمالاً نشئت‌گرفته از همان روحیه است که باعث می‌شود او به خودش اجازه دهد در مورد بنده خدا بودن یا نبودن دیگران نیز تعیین تکلیف کند. از مجموع انتقادات غیرمنطقی برخی سیاسیون که همراستا شده است با توهین‌های براندازان این‌گونه برداشت می‌شود که آن‌ها نه دلشان برای مصرف کاغذ و مشکلات معیشتی مردم می‌سوزد و نه نقد عمیقی به محتوای صحبت‌های آیت‌الله جوادی‌آملی در مراسم رونمایی از تفسیر 80 جلدی دارند. علت اصلی آن است که آیت‌الله جوادی با تجربه یک عمر مطالعه دینی از جایگاه ولایت دفاع کرده و اکنون برخی در تکاپو افتاده‌اند تا با بی‌اعتبار کردن علما مسیر مشروعیت‌زدایی از حکومت را هموار کنند.
اتمام حجت را تفسیر 80 جلدی انجام داد نه شما
گروهی دیگر که به نظر می‌رسد از طیف‌های تندرو و مدعی انقلابی‌گری‌اند، در مقابل دفتر آیت‌الله جوادی تجمع کردند و مدعی شدند که ایشان در موضوع حجاب سکوت کرده‌اند. این گروه در ویدئویی که از تجمع منتشر شد، اعلام کردند که برای «اتمام حجت» آمده‌اند و از علما انتظار دارند که در دفاع از ارزش‌های اسلامی، به‌ویژه حجاب، فعال‌تر عمل کنند. این ادعا در حالی مطرح شده که آیت‌الله جوادی بارها در سخنرانی‌ها و آثار خود به اهمیت حجاب و ارزش‌های اسلامی تأکید کرده‌اند. برای مثال، ایشان در بحث‌های فقهی و تفسیری خود، با استناد به آیات قرآن، حجاب را از ضروریات دین دانسته و بر لزوم رعایت آن در جامعه اسلامی تأکید داشته‌اند.
این تجمع و ادعای سکوت علما بیش از آنکه مبتنی بر واقعیت باشد به نظر می‌رسد واکنشی احساسی و بدون بررسی دقیق مواضع ایشان است. اتمام حجت‌کنندگان با آیت‌الله جوادی که معلوم نیست خود چه سابقه فقهی و علمی دارند درحالی با صورت‌های پوشیده علم اعتراض در مقابل دفتر این عالم دینی بلند کرده‌اند که 40 سال ممارست در مسیر تفسیر قرآن در کنار انبوه سابقه علمی و تدریسی جایگاه این مرجع تقلید شیعیان را بیش از پیش عیان کرده حجت را بر تمام افرادی که به دنبال درک توان علمی ایشان هستند، تمام کرده است و رهبر انقلاب نیز با به کار بردن این تعبیر که حوزه وام‌دار ایشان است خط را برای کسانی که خود را تابع ولایت می‌دانند کاملاً مشخص کرده و جای هیچ شائبه‌ای را برای مدعیان جعلی باقی نمی‌گذارد.
قبل از تجمع آدرس را پیدا کنید
تجمع‌کنندگان در مقابل دفتر آیت‌الله جوادی آملی در حالی ایشان را متهم به سکوت در مورد مسئله حجاب می‌کنند که ایشان بیانات صریحی در دفاع از این اصل دارند و در یکی از توصیه‌هایشان که با جست‌وجویی ساده فیلم آن در دسترس است جوانان را این‌گونه خطاب قرار می‌دهند: «مسائل سیاسی سر جای خودش محفوظ است؛ اما از مرز دین خارج نشوند، خودشان را ارزان نفروشند.
ابدیت خودشان را حفظ کنند، نظام اسلامی را محترم بشمارند، هر اشکال و سؤالی که دارند مطرح کنند؛ اما با حجاب مخالفت نکنند. حجاب کلام الهی است، عظمت زن در حیا و عفت اوست. با احکام اسلام، با قرآن و با روایات اهل بیت مخالفت نکنند. سوالات، اشکلات و نقدهای علمی و اقتصادی سر جایش محفوظ است.» این اظهارات نشان می‌دهد که تجمع‌کنندگان برای طرح مطالبه‌شان آدرس غلطی را رفته‌اند. آیت‌الله جوادی‌آملی همچنین در مورد مواجهه با بدحجابی توصیه‌ای مطرح می‌کنند که نگاه دقیق به آن باب بهانه‌جویی را می‌بندد.
ایشان در دیدار با حکمتعلی مظفری، رئیس دیوان عدالت اداری ضمن گوشزد بزرگی به مردم ایران و سرمایه‌ای گرانقدر همچون خون پاک شهدا تأکید می‌کنند که مسئله حجاب و سایر مسائل مشابه آن «با بگیر و ببند حل نمی‌شود، با ادب و عدل حل می‌شود.» برخی مدافعان حجاب با توجه به همین نکته ایشان را متهم به سکوت می‌کنند حال آنکه اولاً بیانات ایشان در دفاع از مسئله حجاب کاملاً صریح و مشهود است و ثانیاً در همین جمله نیز آیت‌الله جوادی‌آملی برای حل مسئله بر ادب و عدل تأکید می‌کنند که این رویکرد به هیچ عنوان نشان‌دهنده تجویز سکوت نیست. ایشان به جای برخورد سلبی متکی بر سختگیری که عنوان «بگیر و ببند» به آن می‌دهند بر برخورد عادلانه و مؤدبانه تأکید دارند. برخوردی که حرمت و کرامت افراد را نیز حفظ کرده و باب بهانه‌جویی‌ها برای ایجاد دوقطبی توسط سرویس‌های اطلاعاتی را نیز می‌بندد؛ اما برخی بدون درک چنین پیچیدگی‌هایی صرفاً بر تشدید دوقطبی‌های اجتماعی تأکید می‌کنند.
اول الفبای انتقاد را بیاموزید
البته که باب نقد علمی و فقهی به نظرات آیت‌الله جوادی‌آملی بسته نیست؛ اما نکته حائز اهمیت این است که چنین نقدی 2 شرط دارد اولاً باید مبتنی بر استدلال‌های دقیق علمی باشد و ثانیاً از زبان کسانی خارج شود که خود دارای جایگاه علمی تلقی شوند. اینکه گروهی با ادبیات توهین‌آمیز به نقد ایشان پرداخته و گروه دیگری نیز بدون استدلال و جایگاه علمی مسیر تجمع را در پیش گرفته و به خودشان اجازه دهند که با یک مرجع دینی اتمام حجت کنند، نشان می‌دهد مدعیان حداقل‌های انتقاد را نیز بلد نیستند. همچنین زمانی که فردی به یک مرجع دینی هشدار اتمام حجت می‌دهد این سوال در مقابل او قرار می‌گیرد که در گام بعدی قرار است مسیر هتک حرمت را تا کجا جلو ببرد؟ طبیعتاً چنین برخوردهای خلاف ادب، اخلاق و قانون اگر قرار باشد تکرار شود و افکار عمومی را جریحه‌دار کند باید با برخورد بازدارنده‌ای نیز مواجه شود.